แม้ว่าการแข่งขัน ยูโรบาสเกต 2022 จะจบลงไปด้วยการคว้าแชมป์ของทีมชาตสเปน แต่หากเราได้ติดตามดูการแข่งขันมาตั้งแต่เริ่มต้น หรือ ดูความเคลื่อนไหวของทัวร์นาเม้นต์นี้อยู่เรื่อยๆ จะพบว่าคุณค่าที่ซ่อนอยู่ของการแข่งขันบาสชิงแชมป์แห่งชาติยุโรปรายการนี้มีมากกว่าเรื่องของถ้วยรางวัล
การแข่งขันยูโรบาสเกต ครั้งที่ผ่านมาถูกยกให้เป็นศึกชิงชัยบาสของชาติยุโรปที่ดีมากที่สุดครั้งหนึ่ง คุณค่าที่เรากล่าวมานั้นมีเรื่องอะไรบ้าง สามารถติดตามได้ที่นี่
การเติบโตของบาสนอกแผ่นดินอเมริกา
เมื่อเรามองย้อนกลับไปบาสเกตบอลยุค 90s นักบาสที่มีพื้นเพจากนอกประเทศสหรัฐอเมริกามีน้อยมาก ยุคนั้นสื่อยังนำเสนอแค่เรื่องราวของ แพทริก ยูวิ่ง เป็นหลัก และในฤดูกาล 1991-1992 ภาพรวมของลีกในตอนนั้นมีผู้เล่นต่างชาติเพียง 23 คน จาก 18 ประเทศ หรือคิดเป็น 5% จากนักกีฬาทั้งหมดของลีก
แต่ในฤดูกาล 2021-2022 ที่ผ่านมา ลีกเอ็นบีเอ มีผู้เล่นต่างชาติกว่า 109 คน จาก 39 ประเทศทั่วโลก เมื่อนับมาเทียบกับรายชื่อผู้เล่นทั้งหมดคือเกือบ 1 ใน 4 ของลีก ถือว่าในช่วงเวลา 20 ปี ที่นักบาสจากทั่วทุกทิศทุกแห่ง เข้ามามีบทบาทในลีกสหรัฐฯสูงขึ้นเรื่อยๆ
หรือหากเราเทียบจริงๆ ในปีที่มีผู้เล่นต่างชาติน้อยที่สุดคือปี 1946-1947 ซึ่งมีเพียง 5 คน และในปี 2016-2017 ในลีกมีผู้เล่นต่างชาติสูงสุดอยู่ที่ 113 คน แม้ตัวเลขอาจจะไม่ได้มากมาย เพราะกินเวลานาน แต่ในเชิงคุณภาพของผู้เล่นคือสิ่งที่เป็นปัจจัยสะท้อนได้ดี
จากองค์ประกอบสู่การเป็นผู้ที่เล่นแกนกลาง
ผู้เล่นจากประเทศอื่นส่วนใหญ่มักจะเข้ามาลงเล่นในเอ็นบีเอด้วยฝีมือระดับกลางๆ เข้ามาเป็นอะไหล่ที่มีค่าจ้างไม่แพงมากนัก แต่เมื่อเรามองมาที่ยุคปัจจุบันอย่างเช่นฤดูกาลล่าสุด ปรากฏว่า 3 ใน 5 ผู้เล่นที่อยู่ใน NBA ALL TEAM หรือทีมยอดเยี่ยมชุด 1 มีผู้เล่นจากต่างประเทศติดอยู่ 3 คน คือ ลูก้า ดอนซิช, ยานนิส อันเททูคุมโป และ นิโกล่า โยคิช
ส่วนรางวัลผู้เล่นทรงคุณค่าในฤดูกาลปกติ ก็ตกเป็นของ โยคิช และ แคนดิเดตในลำดับท็อปทรีอีก 2 ราย ก็คือ ยานนิส และ โจเอล เอมบีด ซึ่งก็เป็นผู้เล่นต่างชาติอีกเช่นเคย ขณะที่ในการดราฟท์ปีล่าสุด 5 จาก 10 คนแรกคือผู้เล่นต่างชาติ โดยท็อปดราฟท์อย่าง พาโบล บันเชโร่ มาจากอิตาลี และ 2 ผู้เล่นจากแคนาดาอย่าง เบเนดิค มาธูริน และ เชดอน ชาร์ป คือเด็กจากแคนาดา รวมถึง ดายสัน เดเนียล จากออสเตรเลีย และ เจเรมี่ ซอคฮาน จากโปแลนด์
ความเปลี่ยนแปลงที่ยุคก่อนพวกเขาคือทางเลือกของทีม ทุกวันนี้ดูเหมือนว่าพัฒนาการของบาสเกตบอลนอกแผ่นดินอเมริกา ได้ทำให้พวกเขาหลายๆคนกลายเป็นทางหลักของหลายทีมในลีก
เชื่อว่าหลังจบรายการนี้นอกจากผู้เล่นเดิมๆที่เป็นตัวซูเปอร์สตาร์ของทีมในเอ็นบีเอ จะยังมีผู้เล่นอีกหลายคนซึ่งปล่อยของในศึกยูโรบาสเกต 2022 จนทำให้โค้ชหรือทีมต่างๆในเอ็นบีเอ ต้องให้โอกาสและเวลาในการลงสนามกับพวกเขามากขึ้น อย่างเช่น สองพี่น้องเอร์นานโกเมซ ทั้งวิลลี่ - ฆวนโฆ่, ซิโมเน่ ฟอนเตคคิโอ้ หรือ เดนนิส ชโรเดอร์ ฯลฯ
ความเหลื่อมล้ำทางความสามารถที่ลดลง
ตลอดการแข่งขันของทัวร์นาเม้นต์นี้ เราจะได้เห็นทีมม้ามืดที่โผล่เข้าไปถึงรอบลึกๆหรือสามารถโค่นทีมเต็งซึ่งมีผู้เล่นระดับซูเปอร์สตาร์อยู่ในทีมได้ ตัวอย่างเช่น เจ้าภาพเยอรมันที่จบอันดับ 3 แถมปราบทีมดังอย่างกรีซมาได้ หรือแม้แต่ โปแลนด์ ซึ่งจบอันดับ 4 โดยที่พวกคุณอาจจะแทบไม่รู้จักผู้เล่นพวกเขาเลย
ทีมอย่างฟินแลนด์ ที่มี ลอรี่ มาคคาเน่น เป็นตัวดังคนเดียวก็สามารถผ่านเข้าไปถึงรองก่อนรองชนะเลิศ
และในเชิงภาพรวมเราได้เห็นวิวัฒนาการของหลายๆทีมที่อาจจะไม่ได้เข้ารอบลึก แต่มีผลงานที่น่าประทับใจหรือโชว์การเล่นที่มีทรงในฐานะทีมรองบ่อนของรายการนี้
คุณภาพที่เกิดจากรูปแบบของฟีบ้า
เมื่อคุณภาพของแต่ละทีมเพิ่มมากขึ้น คุณภาพของเกมการแข่งขันก็เติบโตตาม หลายๆเกมเราจะเห็นการเล่นที่เน้นเรื่องแผนมากกว่าการเล่นด้วยความสามารถเฉพาะตัว หรือ การฝากความหวังไว้กับตัวซูเปอร์สตาร์ ซึ่งผลลัพธ์ก็สะท้อนให้เห็นว่าทีมที่อาศัยตัวชูโรงเป็นหลัก ต่อให้เก่งแค่ไหนก็ตกรอบอยู่ดี
แล้วกลายเป็นสเปนชุดผสมที่น่าจะแย่ที่สุดในรอบ 20 ปี คว้าแชมป์ได้สำเร็จ ซึ่งวิธีการเล่นและเคมีของชุดนี้ดีมากๆ ไม่ได้มีตัวแบกเป็นหลัก ทุกคนพร้อมก้าวขึ้นมามีบทบาทสำคัญได้ตลอดทัวร์นาเม้นต์
ผมจำได้ว่ามีโค้ชคนหนึ่งที่คุมทีมในรายการนี้ให้สัมภาษณ์ไว้ว่าความแตกต่างระหว่าง NBA กับ ยูโรบาสเกต คือ ในลีกคุณจะชนะถ้ามีผู้เล่นที่ดีที่สุด แต่ในยูโรบาสเกตคุณจะชนะเมื่อคุณมีทีมที่ดีที่สุด
นอกจากนั้นปัญหานกหวีดหวาน หรือ นกหวีดซูเปอร์สตาร์ไม่ค่อยมีให้เห็นเท่าไหร่ กรรมการที่ลงทำหน้าที่ก็จะยึดกฎตามคำภีร์ของฟีบ้าเป็นหลัก ปัญหาพวกบล็อคกิ้งฟาล์วเล็กๆน้อยๆ หรือ การโอเวอร์แอรชั่น มักไม่ค่อยได้เสียงนกหวีดจากกรรมการ ซึ่งส่วนตัวมองว่าเป็นเรื่องที่ดีมากเพราะได้ดูเกมที่ไหลลื่น และวัดความเป็นทีมเวิร์คแบบจริงๆจังๆ
หลายๆจังหวะที่เกมไม่ได้หยุด หรือ มีการฟาล์ว ทำให้ผู้เล่นต้องมีสติ ไม่มัวแต่โวยวายหรือบ่น แต่ต้องรีบกลับลงมาป้องกันให้เร็วที่สุด
บทสรุปในฐานะผู้ชมคนหนึ่งของยูโรบาสเกต 2022
นี่คือการแข่งขันที่สะท้อนบริบทของกีฬาบาสเกตบอลนอกแผ่นดินอเมริกาที่ยอดเยี่ยม ทั้งคุณภาพของผู้เล่น การแข่งขัน และการถ่ายทอดให้ชม ที่สำคัญความสำเร็จของสเปนชุดนี้ช่วยเพิ่มการตอกย้ำเป็นอย่างดีว่าบาสเกตบอลคือกีฬาที่เล่นกัน 5 คน (รวมตัวสำรองด้วยก็เกิน 10 คน) ยังเป็นกีฬาประเภททีมอยู่ดี
แม้ว่าทัวร์นาเม้นต์นี้จะเป็นกลุ่มตัวอย่างจากทีมและผู้เล่นชาวยุโรปเป็นหลัก แต่โดยส่วนตัวก็เชื่อว่าววงการกีฬาบาสเกตบอลทั่วทุกมุมโลกจะสามารถก้าวขึ้นมาทำได้ดี เหมือนกับสิ่งที่เกิดขึ้นในรายการนี้
